Trong bài viết này, bạn sẽ nắm được tất cả những kiến thức cần thiết về bán khống là gì?
- Hiểu đúng thế nào là bán khống
- Thực hiện giao dịch bán khống như thế nào
- Bán khống tại thị trường Việt Nam
- Những giao dịch bán khống nổi tiếng
NỘI DUNG BÀI VIẾT
Bán khống là gì?
Bán khống là hoạt động kiếm lợi nhuận từ việc giảm giá của chứng khoán, hàng hóa, như cổ phiếu hay hàng hóa ( nông sản, dầu thô, bạc,..).
Thông thường khi đầu tư, bạn sẽ mua một cổ phiếu, hàng hóa nắm giữ và kỳ vọng thu được lợi nhuận từ việc giá cổ phiếu tăng (hoặc cổ tức được nhận) hay tăng.
Ngược lại, thay vì bạn chỉ được phép mua (một chiều).
Với bán khống, bạn kỳ vọng giá cổ phiếu, hàng hóa sẽ giảm giá đi xuống.
Hình 1: Ví dụ về bán khống hàng hóa- sản phẩm là Bạc
Và để thu được lợi nhuận từ việc sản phẩm đi xuống, bạn có thể MƯỢN 1 lượng sản phẩm và bán nó đi ( được hiểu là bán khi bạn không nắm giữ sản phẩm).
Trong tương lai, khi giá cổ phiếu giảm về mức mà bạn kỳ vọng, bạn có thể mua lại lượng cổ phiếu đó (đóng trạng thái, close position) với mức giá thấp hơn và hưởng lợi từ chênh lệch giá, giữ giá bán (ban đầu) và giá mua lại (trong tương lai).
Ví dụ điển hình để các bạn có thể hình dung trong cuộc sống hàng ngày là để hiểu bán khống là gì?
Hôm nay, bạn dự đoán vài ngày nữa giá vàng sẽ giảm mạnh, giá vàng hiện tại là 60 triệu đồng/ lượng.
Bạn biết ba bạn có 10 lượng vàng, bạn nói với ba bạn rằng bạn mượn 10 lượng vàng đó và vài ngày sau bạn trả lại đúng 10 lượng vàng đó.
Sau đó bạn đem 10 lượng vàng đó đem bán thu được 600 triệu đồng.
Đến 5 ngày sau, giá vàng còn 58 triệu đồng/ lượng, đến lúc phải trả 10 lượng vàng cho ba bạn rồi, nên bạn phải mua lại 10 lượng vàng trả lại. Lúc này bạn chỉ bỏ ra 10 x 58 triệu = 580 triệu
Vậy là bạn lãi 20 triệu chỉ trong vài ngày.
Nhưng nếu giá vàng tăng lên 62 triệu/ lượng mà bạn phải mua trả lại cho ba bạn như lời bạn đã hứa. Thì lúc này bạn tốn 10 x 62 triệu = 620 triệu. Vậy trường hợp này bạn phải xuất tiền túi ra 20 triệu để bù vô mua 10 lượng vàng.
Cách thực hiện bán khống như thế nào?
Đối với hàng hóa
Bạn được tự do bán khống.
Đối với chứng khoán Việt nam
Bộ Tài chính đang lấy ý kiến dự thảo Thông tư hướng dẫn giao dịch cổ phiếu, chứng chỉ quỹ, trái phiếu doanh nghiệp, chứng quyền có bảo đảm được niêm yết, đăng ký giao dịch trên hệ thống giao dịch chứng khoán, thay thế cho Thông tư số 203/2015/TT-BTC. Dự thảo Thông tư này đưa ra định nghĩa cũng như các quy định cho giao dịch bán khống có bảo đảm.
Có nghĩa là đến lúc này thị trường chứng khoán Việt Nam chưa được phép mua bán hai chiều trong ngày.
Nhưng thị trường hàng hóa đã được giao dịch hai chiều trong ngày từ rất lâu.
Trong thị trường tài chính, muốn đầu tư tích lũy- đầu tư chứng khoán, muốn kiếm tiền nhanh- đầu tư hàng hóa.
Nên sử dụng bán khống trong trường hợp nào?
Cũng giống như hầu hết giao dịch khác, hầu hết mọi người thực hiện bán khống với mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận.
Và thực tế, trong lịch sử đầu tư, có rất nhiều thương vụ bán khống tạo nên những huyền thoại với những mức lợi nhuận khổng lồ.
Một câu nói rất hay mà mình nhớ được là nếu bạn muốn kiếm được tiền, bạn phải đi theo thị trường. Nhưng nếu bạn muốn kiếm được thật nhiều, bạn phải đi ngược với đám đông – nhưng lúc này bạn phải đi đúng hướng của thị trường.
Nếu bạn dự đoán giá của sản phẩm bạn đang giao dịch giảm thì bạn thực hiện bán khống.
Ví dụ: bạn biết được thông tin công ty có một số điều tiêu cực như doanh thu sắp tới sụt giảm, hay sắp có sự thay đổi ban lãnh đạo tệ hơn ban lãnh đạo tiền nhiệm thì bạn có thể bán khống nhằm mục đích sẽ mua lại được cổ phiếu giá rẻ hơn.
Hay khi đến mùa dịch Covid vừa qua, người dân sẽ tích trữ lương thực cho thời gian dài nên giá các mặt hàng nông sản tăng lên, nhưng bạn thấy giá tăng quá sức, bạn nghĩ các mặt hàng nông sản sẽ giảm mạnh khi hết dịch. Lúc này bạn bán trước và sẽ mua lại sau.
Phòng vệ (hedging) cho danh mục đầu tư
Đối với 1 người quản lý quỹ (hoặc khi bạn là 1 nhà đầu tư chuyên nghiệp), phòng vệ (hedging) luôn là 1 công cụ quan trọng và hữu dụng để giảm thiểu rủi ro ngắn hạn do tác động từ những biến động của thị trường.
Xem thệm: Nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là gì?
Phần này KAMETHOD sẽ có một bài viết chuyên sâu về nghiệp vụ này dành cho các nhà đầu tư cá nhân lớn hoặc những tổ chức doanh nghiệp.
Những phi vụ bán khống nổi tiếng thế giới
Trong phạm vi bài viết này, tôi sẽ giới thiệu với bạn 2 phi vụ bán khống kinh điển nhất, để bạn hiểu được tầm quan trọng của bán khống và những lợi ích to lớn của nó nếu bạn sử dụng hợp lý với mục đích rõ ràng.
The Big Short – Đại khủng hoảng
Đây là 1 trong những bộ phim hay nhất về thị trường chứng khoán mà bạn không nên bỏ qua.
Bộ phim (dựa trên cuốn sách cùng tên: The Big Short) kể lại diễn biến của thị trường Mỹ trước đợt Đại khủng hoảng năm 2007.
Trong đó, nhân vật chính được nhắc đến là Michael Burry, một nhà quản lý quỹ của 1 quỹ đầu tư phòng hộ (hedge fund).
Cụ thể:
Michael đã phát hiện ra những điểm yếu chết người trong hệ thống cho vay dưới chuẩn (subprime loans) và thị trường bất động sản Mỹ trong năm 2005; và dự đoán rằng toàn bộ hệ thống sẽ sụp đổ vào khoảng quý 2/2007.
Để tận dụng cơ hội này, Michael đã thực hiện hàng loạt những giao dịch hoán đổi (cụ thể, credit default swap) có bản chất tương tự như bán khống cho phép anh “đánh cược” với việc những chứng khoán có đảm bảo (mortgage-backed securities) sẽ sụp đổ.
Kết quả?
Thị trường sụp đổ như tính toán của Michael.
Quỹ do anh quản lý thu về lợi nhuận hơn 489% với lợi nhuận thực hơn 2.69 tỷ USD.
George Soros gây ra khủng hoảng Châu Á 1997
George Soros là 1 trong những nhà quản lý quỹ đầu cơ huyền thoại và thường được so sánh đối ngược với Warren Buffett với triết lý đầu tư giá trị.
Có rất nhiều thương vụ thành công đình đám (như vụ bán khống đồng Bảng Anh chống lại Chính phủ Anh) nhưng có lẽ việc bán khống những đồng tiền châu Á năm 1997 gây ra nhiều tranh cãi và tốn “giấy mực” nhất.
Mặc dù đến 2006 (9 năm sau khủng hoảng), Thủ tướng Malaysia có cuộc gặp với George Soros và thừa nhận rằng Soros không phải chịu trách nhiệm về cuộc khủng hoảng.
Tuy nhiên, nếu đọc những gì Soros chia sẻ trong cuốn sách “The Crisis of Global Capitalism: Open Society Endangered”, bạn sẽ nhìn thấy rõ bản chất của bán khống trong những giao dịch của Soros:
Đầu năm 1997, quỹ Soros Fund Management nhận thấy rõ ràng rằng sự khác nhau giữa cán cân thanh toán và cán cân vốn (của các quốc gia Đông Nam Á) ngày càng trở nên không bền vững. Chúng tôi bán khống đồng baht Thái và ringgit của Malaysia vào đầu năm 1997 với thời gian đáo hạn từ 6 tháng đến 1 năm. Thủ tướng Mahathir của Malaysia đã buộc tội tôi gây ra khủng hoảng, đó thực sự là lời buộc tội vô căn cứ.
Chúng tôi không bán đồng tiền này trong hoặc vài tháng trước khủng hoảng, mà ngược lại đã mua vào khi những đồng tiền này bắt đầu giảm giá. Chúng tôi mua vào ringgit để lấy lợi nhuận cho các khoản đầu cơ trước đó. Thời điểm là hơi sớm và chúng tôi đã để lại phần lớn lợi nhuận vì lo ngại Mahathir sẽ áp đặt các biện pháp kiểm soát vốn. Đúng là ông ấy đã làm thế nhưng là một thời gian lâu sau đó.
Việc bán khống khi khủng hoảng xảy ra khiến đồng Bath và Ringgit lao dốc.
Trong nỗ lực dùng USD để mua vào đồng nội tệ để bảo vệ đồng tiền của mình, Chính phủ Thái Lan và Malaysia dần cạn kiện dự trữ ngoại hối và buộc phải thả nổi đồng nội tệ.
Hệ lụy của nó tác động lớn đến nền kinh tế và các doanh nghiệp không chỉ ở Thái Lan, Malaysia mà lan sang những nền kinh tế khác.
Đến hết 1998, GDP của khối ASEAN giảm hơn 218 tỷ USD, tương đương 31.7%.
Ở chiều ngược lại, quỹ đầu cơ của Soros thu về hơn 16 tỷ USD lợi nhuận ròng sau cuộc khủng hoảng này.
Thị trường sẽ fair play hơn khi có nghiệp vụ bán khống ( giao dịch hai chiều trong ngày).
Thị trường chứng khoán đã tròn 20 năm tồn tại, đến năm 2020 một lần nữa việc bán khống được đem ra bàn tán, chúng tôi hy vọng việc bán khống sẽ được diễn ra để tránh các rủi ro về việc bị ” kẹt” khi muốn bán cổ phiếu trước 2 ngày làm việc mà không được.
Bên cạnh đó, thị trường hàng hóa đã được giao dịch hàng trăm năm tại thế giới, nhà giao dịch tổ chức trong nước đã tiếp cần từ rất lâu cho đến gần 2 năm nay nhà đầu tư cá nhân đã được tiếp cần với thị trường đáng tầm thế giới, một thị trường được ví là một trong những thị trường “đàn anh” trong thị trường tài chính.
Để hiểu rõ về nghiệp vụ bán khống cổ phiếu, cũng như giao dịch hàng hóa phái sinh, các bạn nên tìm hiểu kỹ về cách thức của nghiệp vụ này như thế nào.
Nếu cần hướng dẫn cụ thể, các bạn đừng ngại để liên hệ với chúng tôi để rút ngắn thời gian tìm hiểu cũng như tránh những ngộ nhận không đáng có.
LIÊN HỆ